Prawa pacjenta określone w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z dnia (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.)
Pacjent ma prawo do:
- Bezpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych mu przez publiczne zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej (art. 10), bezpłatnych leków i artykułów sanitarnych oraz pomieszczenia i wyżywienia, jeśli przebywa w szpitalu psychiatrycznym będącym publicznym zakładem opieki zdrowotnej (art. 10).
- Zapewnienia mu rodzaju metod postępowania leczniczego właściwych nie tylko z uwagi na cele zdrowotne, ale także ze względu na interesy oraz inne jego dobra osobiste, oraz dążenia do jego poprawy zdrowia w sposób najmniej dla niego uciążliwy (art. 12).
- Porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami, gdy przebywa w szpitalu psychiatrycznym lub domu pomocy społecznej (art. 13).
- Wyrażenia zgody lub odmowy na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego, z wyjątkiem sytuacji, gdy przepisy ustawy dopuszczają przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta (art. 22, 23, 24, 29).
- Poinformowania i wyjaśnienia mu przez lekarza przyczyny przyjęcia do szpitala psychiatrycznego w sytuacji, gdy nie wyraził na to zgody, oraz uzyskania informacji o przysługujących mu w tej sytuacji prawach (art. 23 ust. 3).
- Uprzedzenia go o zamiarze zastosowania wobec niego przymusu bezpośredniego; dopuszczenie zastosowania takiego środka musi wynikać z ustawy (art. 18).
- Cofnięcia uprzednio wyrażonej zgody na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego.
- Wypisania ze szpitala psychiatrycznego, jeżeli przebywa w nim bez wyrażenia zgody, jeżeli ustały przyczyny jego przyjęcia i pobytu w szpitalu psychiatrycznym bez takiej zgody (art. 35).
- Wystąpienia do sądu opiekuńczego o nakazanie wypisania go ze szpitala psychiatrycznego w razie odmowy wypisania ze szpitala ze strony lekarza (art. 36).
- Złożenia wniosku o ustanowienie kuratora, jeżeli przebywając w szpitalu psychiatrycznym potrzebuje pomocy do prowadzenia wszystkich swoich praw albo spraw określonego rodzaju.
- Do tego, aby osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy zachowały w tajemnicy wszystko, co go dotyczy, a o czym powzięły wiadomość w czasie wykonywania tych czynności (leczenia, opieki społecznej itp.).
Prawa pacjenta określone w ustawie o zawodzie lekarza ( DZ.U.1997 Nr 28 poz. 152).
Pacjent ma prawo do:
- Udzielania mu świadczeń zdrowotnych przez lekarza zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi lekarzowi metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania, leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz należytą starannością (art. 4).
- Uzyskania od lekarza pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia (art. 30).
- Uzyskania od lekarza przystępnej informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich stosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu (art. 31).
- Decydowania o osobach, którym lekarz może udzielić informacji dotyczących jego leczenia (art. 31).
- Niewyrażenia zgody na przeprowadzenie przez lekarza badania lub udzielenia mu świadczenia medycznego (art. 32).*
- Wyrażenia zgody albo odmowy na wykonanie mu zabiegu operacyjnego albo metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko (art. 34).
- Poszanowania przez lekarza jego intymności i godności osobistej (art. 36).
- Wyrażania zgody albo odmowy na uczestniczenie przy udzielaniu mu świadczeń zdrowotnych osób innych niż personel medyczny niezbędny ze względu na rodzaj świadczenia (art. 36).
- Wnioskowania do lekarza o zasięgnięcie przez niego opinii właściwego specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiego (art. 37).
- Dostatecznie wcześniejszego uprzedzenia go przez lekarza o zamiarze odstąpienia od jego leczenia i wskazania mu realnych możliwości uzyskania określonego świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub innym w zakładzie opieki zdrowotnej (art. 38).
- Zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu lekarza (art. 40).
- Wyrażania zgody lub odmowy na podawanie do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta (art. 40).
*z ograniczeniami art. 21 i 31 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.